میلگرد بستر چیست؟
مقطعی فولادی با ضخامت ۴ میلیمتر را میلگرد بستر می گویند. این نوع میلگرد به صورت آج دار ساخته و محل کاربردش در بین دیوارهای آجری یا سفالی است.
- به منظور جلوگیری از زنگ زدگی و افزایش عمر، میلگرد بستر دارای پوشش گالوانیزه یا استیل می باشد.
تاریخچه میلگرد بستر کجاست؟
با استناد به منابع بین المللی ذکر شده در مقرارت ملی ساختمان، تاریخچه استفاده از میلگرد بستر به سال ۱۸۱۳ میلادی در اروپا بر می گردد. از حدود هفتاد سال پیش دارای آیین نامه بین المللی و معتبر در آمریکا بوده و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای اروپایی، استرالیا، هند، کانادا و نیوزلند دارای آیین نامه ملی می باشد.
تعریف جامع و استاندارد از میلگرد بستر
میلگرد بستر از یک جفت مفتول طولی تغییر شکل یافته که مفتول های عرضی به صورت نردبانی یا خرپایی به آن جوش شده اند؛ تشکیل شده است. در ابعاد مناسب برای قرارگیری در درزهای ملات بین ردیف های واحد بنایی به کار می روند.
- منظور از واحد بنایی عبارت است، بخشی از دیوار، جرز و ستون که شامل ترکیبی از مصالح بنایی و ملات است.
روش تولید میلگرد بستر
برای تولید میلگرد بستر ابتدا کلاف میلگرد اگر بالاتر از قطر ۴ میل باشد باید با روش کشسانی به اندازه مورد نظر برسد. بعد در کوره ۹۰۰ درجه پخته و آنیل شود و در مراحل بعد دو بدنه بالا و پایین کار آج دار و نردبان های وسط به حالت زیگزاگی(خرپایی) یا نردبانی با دستگاه دچار شکست مورد نظر شوند و به دو ستون آج دار با جوش وصل شوند.
- گیره و بست هم برای آن ها جداگانه باید بسازند.
- زیگراگی: در صورتی که اتصال بین دو مفتول به صورت هفت – هشتی باشد به آن میلگرد بستر زیگزاگی یا میلگرد بستر خرپایی می گویند.
- نردبانی: اما اگر دو مفتول عمودی به وسیله مفتول های افقی به هم وصل شوند، به آن میلگرد بستر نردبانی می گویند.
ابزاری که به همراه میلگرد بستر وجود دارد
برای این نوع میلگرد و اجرای ان اجزای زیر وجود دارد:
- بست تخت یا رادیکالی
- گیره و قلاب
- ناودانی منقطع
بالا بردن استحکام سازه با میلگرد بستر
میلگرد بستر به عنوان یک روش با کارایی بالا و مقرون به صرفه به منظور مقاوم سازی و مسلح نمودن دیوارها در برابر نیروهای خارجی و به ویژه زلزله به کار برده می شود. در کشور ما از سال ۱۳۹۲ آیین نامه مربوط به آن تدوین و مورد استفاده قرار گرفته است.
چرا استفاده از میلگرد بستر ضرورت دارد؟
بعد از وقوع زلزله وقتی کارشناسان دلایل تخریب را بررسی کرده اند؛ بیان شده اسکلت سازه از مقاومت کافی برخوردار بوده اما ریزش دیوارها یا سقف، خسارات جانبی و مالی بر جا گذاشته است. پس به عنوان سازنده یا مهندس پروژه اگر برای شما مهم است که ساختمانی مستحکم داشته باشید؛ باید استقامت و استحکام دو المان دیوار و سقف ساختمان را با استفاده ز میلگرد بستر مد نظر قرار دهید.
مورد مهم در جنس میلگرد بستر است
برای خرید میلگرد بستر مناسب باید بحث رطوبت ملات ساختمان و امکان زنگ زدگی میلگرد در ملات بستر به کار رفته را در نظر گرفت. چون که اگر میلگرد بستر زنگ بزند، نه تنها به مقاومت سازه کمکی نخواهد کرد بلکه خود عاملی برای از بین رفتن بتن و دیوار خواهد شد. میلگرد بستر باید از جنس فولاد ضدزنگ، گالوانیزه یا استیل انتخاب شود.
مناسب ترین جنس میلگرد بستر از نظر قیمت و کارایی
میلگردهای گالوانیزه که لایه ای از فلز روی (زینک) به منظور محافظت در برابر زنگ زدگی برروی آن قرار گرفته از نظر قیمت و کارایی بسیار مناسب هستند.
موقع اجرا باید مورد زیر رعایت شود
اگر میلگرد بستر در زمان اجرا نیاز به قطع کردن داشت باید حتماً سر و ته آن را دوباره ضدزنگ کرد چون با نیروی وارده و شکست ایجاد شده گالوانیزه آن از بین رفته و آسیب پذیر شده است.
میلگرد بستر باید ساده یا آج دار باشد؟
برای کارایی میلگرد بستر باید از نمونه آج دار استفاده کرد. چون مدل آج دار بودن برای به کارگیری در میان ملات ساختمان و چسبیدن به همدیگر نسبت به ساده برتری دارد.
نکته: وسط کار که به حالت مثلتی است و به بالا و پایین کار جوش خورده است می تواند ساده باشد.
روش اجرا میلگرد بستر دو مدل است
برای اینکه میلگرد بستر اجرا شود دو مدل زیر وجود دارد:
- اجرا به صورت افقی
- اجرا به صورت عمودی
مدل اجرا میلگرد به صورت افقی
ابتدا باید با استفاده از کلاف میلگرد با قطر ۴ یا ۶ میلیمتر شکلی به صورت نردبان یا خرپا تولید شود:
- عرض میلگرد بستر مطابق با عرض دیوار باید تنظیم شود.
- با در نظر گرفتن اینکه میلگرد بستر بایستی کاملا در ملات پنهان گردد معمولا عرض میلگرد بستر را دو تا سه سانت کمتر از ضخامت دیوار در نظر باید گرفت.
- اگر در گوشه های دیوار از مصالح وادار نظیر تیرآهن، میلگرد و … استفاده شده می توان میلگرد بستر را از طریق جوشکاری به وادار متصل نمود.
- برای عملیات جوشکاری میلگرد بستر به وادار از دو آیتم گیره و قلاب نیز استفاده می شود.
- در شرایطی که در گوشه های دیوار وادار وجود ندارد بهتر است میلگرد بستر را در دو ضلع دیوار بهم متصل کرد.
میلگرد بستر جایگزین وال پست شده است
به دلایل زیر میلگرد بستر اخیراً در کشورمان ایران جایگزین وال پست شده است:
- راحتی نصب
- سبک بودن سازه
- استحکام بالا
- اتصال قوی دیوارهای دوجداره
- انعطاف بیشتر دیوارها
نکات مهم و خلاصه ای که باید در مورد میلگرد نوع بستر بدانید
- جنس آن باید استنلس استیل و یا کربن استیل گالوانیزه باشد.
- حداقل قطر مفتول ها چهار میلیمتر و حداکثر قطر مفتول ها برابر نصف ضخامت ملات بستر باید باشد. یعنی بیشتر هشت میلیمتر نشود.
- ضخامت ملات بستر نباید بیشتر از شانزده میلیمتر شود.
- درباره ی بلوک های AAC با بند بستر نازک کمتر از ۳ میلیمتر مقطع مفتول های میلگرد بستر می تواند به شکل کتابی یا (مستطیلی) باشد. به این شکل مفتول کاملا در ملات بستر نازک دفن می شود.
- فولادی که از آن برای ساخت مفتول ها استفاده می شود باید حداقل تنش تسلیم ۴۵۰ مگاپاسکال و حداقل تنش نهایی ۵۵۰ مگاپاسکال را تحمل کند.
- نسبت تنش نهایی به تنش تسلیم نباید کمتر از۱/۲ باشد.
- میلگردهای بستر برای جلوگیری از خوردگی به طور گالوانیزه تولید شده یا دارای پوشش اپوکسی باشند.
برای بهبود پیوستگی بین میلگرد و ملات، نیاز است که مفتولهای طولی میلگرد بستر دارای پوشش سطحی آج دار باشند. - مفتول میانی که دو مفتول طولی را به هم دیگر وصل میکند، میتواند به شکل ساده و دارای سطحی مسطح و صاف باشد.
محاسبه وزن میلگرد
به واسطه اینکه میلگرد بستر هم به وزن سازه اضافه می کند و با توجه به وزن میلگرد می توان استاندارد بودن و کیفیت اش را تخمین زد حساب کردن این مورد هم مهم است. برای محاسبه وزن دو روش وجود دارد:
- روش قدیمی:
۱۰۰۰/۷.۸*طول * ۳.۱۴ *شعاع * شعاع = وزن میلگرد
- روش جدید منطبق بر استاندارد ISO3132 :
۱۶۲/سایز میلگرد * سایز میلگرد = وزن میلگرد
میزان فاصله و به کارگیری میلگرد بستر با توجه به مقررات ملی ساختمان
برای فاصله و به کارگیری میلگرد بستر با توجه به مقرارت ملی ساختمان دو روش زیر وجود دارد:
۱– روش محاسباتی:
در این روش مجموع سطوح مقطع مفتولهای مورد استفاده معادل ۰٫۰۰۰۷سطح مقطع مؤثر دیوار می باشد.
۲ – روش تجویزی:
به ازای حداکثر هر ۴۰ سانتیمتر ارتفاع دیوار یک ردیف میلگرد بستر بکار می رود. با توجه به استاندار ۲۸۰۰ هر دو رج باید به کار برده شود.
ویژگی مهم و مثبت میلگرد بستر
از ویژگی های مثبت این نوع میلگرد این است که از آن در انواع متنوع دیوارها می توان استفاده کرد. بلوک سیمانی، لیکا، هبلکس، سفال، آجر فشاری، بلوک های ACC از جمله این دیوارها هستند. اما برای مقاومت سازی با این میلگرد حتماً نیاز است با اصول آیین نامه اجرا شود.
۴ راه اتصال میلگرد در زمان اجرا
- در ابتدای کار و قبل از دیوارچینی، بست به شکل افقی روی سازه می شود. برای اتصال بست به اسکلت فلزی از تفنگ و میخ های مخصوص جنس فلزی استفاده می شود. امکان استفاده از روش جوش به شکلی که چهار طرف بست با حداقل فاصله ۴ سانتی متر وصل شده باشند هم یکی از روش هایی است که می توان استفاده کرد. برای اجرای بست در ساختمان های بتنی از تفنگ، میخ مخصوص بتن، پیچ و رول بولت استفاده میشود.
- هنگام دیوارچینی ۲۰ سانتی متر انتهایی میلگرد بستر ۹۰ درجه خم شده و مستقیما درون بست قرار بگیرد. در نهایت میلگرد بستر درون رج مورد نظر روی بلوکها قرار گرفته و حداقل ۱.۵ سانتی متر ملات روی میلگرد بستر تا روی بست اجرا می شود.
- برای دیوارهای با طول بیشتر از ۳.۶ متر هم پوشانی به طول ۲۵ سانتی متر یا ۷۵ برابر قطر میلگرد اجرا و توسط مفتول بسته می شود.
- جهت نصب در ساختمان های بنایی نیازی به اجرای بست نیست. فقط میلگرد بستر طبق ضوابط بالا درون رج ها باید قرار بگیرد.
جدول مشخصات میلگرد بستر در زمان خرید
اگر بخواهیم از میلگرد بستر یک جدول ارائه دهیم:
نام | سایز | ضخامت | حالت ظاهری | طول |
میلگرد بستر | ۵.۵، ۱۱ و ۱۵ | ۴ میلی متر سفارشی تا ۶ | شاخه ای | ۳ متر سفارشی ۵ تا ۱۱ متر |
بعد از خرید میلگرد بستر موارد زیر را چک کنید
بعد از خرید میلگرد برای مطمئن شدن از کیفیت خریدتان موارد زیر بررسی کنید:
- توجه به قطر مفتول
- توجه به عرض میلگرد بستر
- بررسی کیفیت گالوانیزه
- بررسی سلامت جوش نقاط اتصال
- توجه به وزن میلگرد بستر
هر کدام از این موارد می تواند بر افزایش و کاهش قیمت، کیفیت و طول عمر مؤثر باشد.
کلام پایانی عیب میلگرد بستر را بدانید
استفاده از میلگرد بستر نیاز به محاسبات دقیق مدیر پروژه دارد به گونه ای که اگر با توجه به نوع و وزن آن انتخاب درستی انجام نشود و به کار برود امکان وارد کردن آسیب های جدی به ساختمان وجود دارد. میلگرد بستر به خودی خود هیچ ایراد و عیبی ندارد بلکه می توان کمک بزرگی به استحکام و مقاومت در برابر زلزله باشد به شرطی که با محاسبات ریاضی و مدیریت فرد متخصص اجرا شود.
با مسکن سی ای سی همراه باشید.