تاریخچه کپسول آتش نشانی
اولین نسخه از کپسول آتش نشانی مدرن قابل حمل توسط کاپیتان جورج ویلیام مانبی در سال ۱۸۱۹ اختراع شد. شامل یک ظرف مسی ۳ گالن (۱۳.۶ لیتر) محلول خاکستر مروارید (کربنات پتاسیم) تحت فشار هوای فشرده بود.
انواع کپسول آتش نشانی
کپسول های آتش نشانی انواعی دارند. این انواع هم به واسطه نوع آتش و راه خاموش کردن آن است:
- پودری خشک
- گاز
- آب
- فوم
انواع کلاس های آتش سوزی
شش نوع مختلف از کلاس های آتش وجود دارد. در اینجا لیست دقیقی از انواع آتش در هر طبقه وجود دارد:
- A آتش سوزی ناشی از مواد قابل احتراق از جمله کاغذ، پارچه، چوب و سایر مواد جامد قابل اشتعال
- B آتش سوزی ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند رنگ، سقز یا بنزین
- C آتش سوزی ناشی از گازهای قابل اشتعال از جمله متان، بوتان یا هیدروژن
- کلاس D آتش سوزی ناشی از فلزات قابل احتراق از جمله پتاسیم، آلومینیوم یا منیزیم و…
- آتش های کلاس F که در اثر روغن های پخت و پز مانند آتش سوزی در تابه
- آتش‌سوزی الکتریکی، آتش سوزی هایی که شامل تجهیزات الکتریکی می شوند. اما پس از برداشتن قطعه الکتریکی، کلاس آتش تغییر می کند.
فوم خاموش کننده
فوم خاموش کننده ها معمولاً در آتش های کلاس A استفاده می شوند و فوم های AFFF برای آتش های کلاسB (مایعات سوزاننده) هم مناسب هستند. خاموش کننده های فوم عمدتاً بر پایه آب و دارای یک عامل کف کننده هستند. به طوری که کف می تواند روی مایع در حال سوختن شناور شود و تعامل بین شعله ها و سطح سوخت را از بین ببرد.
مایعات قطبی و غیرقطبی و خاموش کننده های فومی
فوم های معمولی برای کار بر روی مایعات غیرقطبی قابل اشتعال مانند بنزین طراحی شده اند. اما ممکن است در مایعات قطبی مانند الکل یا گلیکول خیلی سریع تجزیه شوند. تأسیساتی که مقادیر زیادی مایعات قطبی قابل اشتعال را مدیریت می کنند به جای آن از «فوم مقاوم در برابر الکل» تخصصی استفاده می کنند. کف های الکلی باید به آرامی روی مایع در حال سوختن ریخته شوند.
- اگر نمی توان برای انجام این کار به آتش نزدیک شد، باید آنها را روی سطح جامد مجاور اسپری کرد تا به آرامی روی مایع در حال سوختن بروند
- این نوع خاموش کننده باید در کنار خروجی ها در طبقاتی قرار گیرد که به عنوان خطر آتش سوزی برای کلاس A یا کلاس B شناخته شده است.
خاموش کننده پودری خشک
پودر خشک کلاس BC یا بی کربنات سدیم یا بی کربنات پتاسیم است که ریز پودر شده و توسط دی اکسید کربن یا نیتروژن به حرکت در می آید. تقریباً مانند تمام عوامل خاموش کننده، پودر به عنوان یک بالاست حرارتی عمل و شعله ها را برای ادامه واکنش های شیمیایی بسیار خنک می کند. برخی از پودرها یک مهار شیمیایی جزئی و ضعیف ایجاد می کنند. بنابراین این پودرها به سرعت جلوی شعله پیشروی شعله ها را می گیرند اما ممکن است نتوانند آتش را خاموش نکنند. در نتیجه آنها اغلب همراه با فوم برای حمله به آتش های بزرگ کلاس B استفاده می شوند.
خشک کننده های پودری برای آتش سوزی های آشپزخانه
پودر BC به دلیل خاصیت قلیایی بودن، خاصیت صابونی‌سازی جزیی بر روی روغن ها و چربی های پخت و پز دارد. قبل از اختراع خاموش‌کننده‌های Wet Chemical برای آشپزخانه‌ها استفاده می‌شد.
محل های مورد نیاز به کپسول آتش نشانی پودری
برای محوطه های جلوی گاراژ، مشاغل جوشکاری و برش شعله و ساختمان هایی با اتاق های دیگ بخار بزرگ است. به طورکلی محیط هایی که از گازهای قابل اشتعال برای فرآیندهای شیمیایی استفاده می کنند.
اولین خاموش کننده آتش
آب رایج ترین عامل خاموش کننده آتش سوزی کلاس A است. آب تأثیر زیادی در خنک کردن سطوح سوخت و در نتیجه کاهش نرخ پیرولیز سوخت دارد.
مشکل زنگ‌زدگی در خاموش کننده های آبی
در گذشته، خاموش‌کننده های مبتنی بر آب حاوی آثاری از مواد شیمیایی دیگر برای جلوگیری از زنگ‌زدگی خاموش‌کننده بودند. اما اکنون با پلاستیک پوشانده شده اند. برخی حاوی سورفکتانت هایی هستند که به نفوذ آب به عمق مواد در حال سوختن کمک می کنند و بهتر به سطوح شیب‌دار می چسبند. این به عنوان آب با مواد افزودنی شناخته می شود.
محل هایی که کپسول اتش نشانی کلاس A نصب می شود
نوع مشاغل یا محل هایی که به این خاموش کننده ها نیاز می باشد؛ شامل ساختمان های ساخته شده از چوب یا مواد آلی یا محل های تجاری حاوی انواع خاصی از مواد آلی مانند بیمارستان ها، مدارس، ادارات، انبارها و املاک مسکونی است. اکثر ساختمان ها به فوم یا خاموش کننده آب نیاز دارند.
- این خاموش کننده باید در کنار خروجی در طبقاتی قرار گیرند که دارای خطر آتش سوزی کلاس A هستند.
کپسول آتش نشانی گازی
خاموش کننده های دی اکسید کربن با خفه کردن آتش روی کلاس B کار می کنند. دی اکسید کربن نمی سوزد و هوا را جابجا می کند. دی اکسید کربن را می توان در آتش سوزی های الکتریکی استفاده کرد. زیرا به دلیل گاز بودن، بقایایی باقی نمی گذارد که به تجهیزات آسیب دیده، صدمه بیشتری وارد کند.
بوق تخلیه در انتهای شلنگ
دی اکسید کربن دارای یک بوق تخلیه در انتهای شیلنگ است که سرعت جت گاز را کاهش می دهد و از ورود هوا جلوگیری می کند. به دلیل خروج دی اکسید کربن از خاموش کننده، بوق به شدت سرد می شود و نباید آن را لمس کرد.
محل نصب خاموش کننده های گازی
خاموش‌کننده های گازی باید در نزدیکی منبع خطر آتش سوزی یا نزدیک خروجی های آتش سوزی مانند دفاتر، آشپزخانه ها، اتاق های سرور و محل‌هایی با وسایل و تجهیزات الکتریکی قرار بگیرند.
اولین خاموش کننده یا کپسول خودنگهدارنده
در سال ۲۰۱۱ بریتانیا اولین خاموش کننده های خودنگهداری را معرفی کرد که برای اولین بار در تاریخ کپسول های آتش نشانی نیازی به بازدید مهندسان، سرویس و نگهداری آنها نیست. این واحدهای با برند P50 Fireworld با طراحی از پلاستیک های کامپوزیت، آرامید و برنج، بر مشکل خوردگی، آسیب پوشش و افت فشار غلبه کردند.
آیا آب مناسب آتش کلاس B است؟
بستگی قطبی و غیرقطبی آتش دارد. اگر مایعی که می سوزد دارای مولکول های قطبی مانند الکل باشد؛ مشکلی وجود نخواهد داشت. اگر مایع غیرقطبی باشد، مانند هیدروکربن‌های بزرگ، مثلاً نفت، آب از طریق روغن فرو می‌رود تا زمانی که به لایه گرمایی برسد و سپس بلافاصله به بخار تبدیل می شود. و محتویات در حال سوختن را در یک فوران شدید بیرون می اندازد.
نمک های پتاسیم مرطوب ( خاموش کننده های شیمیایی مرطوب)
اکثر خاموش کننده های شیمیایی مرطوب کلاس F حاوی محلولی از استات پتاسیم، گاهی اوقات با مقداری سیترات پتاسیم یا بی کربنات پتاسیم هستند. خاموش کننده ها عامل را به عنوان یک غبار ریز اسپری و مه برای خنک کردن جلوی شعله عمل می کند. در حالی که نمک های پتاسیم سطح روغن پخت و پز در حال سوختن را صابونی و لایه ای از کف را روی سطح تولید می کنند.
خاموش کننده های کلاس F برای کلاس Bکارایی ندارند
صابون سازی فقط روی چربی های حیوانی و روغن های گیاهی کار می کند، بنابراین خاموش کننده های کلاس F را نمی توان برای آتش سوزی های کلاس B استفاده کرد.
خاموش کننده های هالون
کپسول های آتش نشانی هالون هنوز در آمریکا قانونی هستند. و خاموش کننده های همه کاره معروف هستند. آنها اکثر انواع آتش را به جز کلاس D و F خاموش می کنند و حتی در غلظت های بسیار کم (کمتر از ۵٪) بسیار موثر هستند. هالون خاموش کننده ضعیفی برای آتش سوزی های کلاس A است.
بهترین خاموش کننده برای ساختمان
کپسول های حاوی دی اکسید کربن ( co2) بهترین خاموش کننده برای ساختمان ها می باشد:
- دی اکسید کربن بر اکسیژن با سرعت بالایی غلبه می کند و در نتیجه حریق به سرعت خاموش می شود.
- گاز دی اکسید کربن سمی نیست و هیچ ضرری برای جان انسان ندارد.
- جریان الکتریسیته را از خود عبور نمی دهد.
کلام پایانی
آرزو می کنیم هیچ وقت آتش را نبینید و این سوزاننده به جان و زندگی کسی آسیب نرساند. اما رعایت نکات ایمنی و داشتن کپسول آتش نشانی در هر ساختمان یک ضرورت به نظر می رسد.
